نظر شهيد مطهري درباره كتابي كه رهبر انقلاب ترجمه كرد + دستخط

به گزارش نويد شاهد به نقل از khamenei.ir ؛ كتاب «مسلمانان در نهضت آزادي هندوستان» در اوايل سال 1347، توسط آيت الله سيدعلي خامنه اي تأليف و ترجمه گشت و در تير ماه همان سال نيز روانه بازار نشر شد. همان گونه كه مؤلفِ محقق در مقدمه اشاره كرده اند، نسخه ي اصلي اين كتاب «كفاح المسلمين في تحرير الهند» نام دارد كه توسط يكي از علماي وابسته به دانشگاه الأزهر به نام «عبدالمنعم النمر» نگاشته شده و محصول 26 ماه سير و سياحت او در هند و مشاهده محققانه كتابخانه ها و مراكز مبارزه در اين كشور است. با اين همه از آن رو كه آيت الله خامنه اي در هنگام ترجمه اين كتاب، يادداشت ها و پژوهش هايي را براي بارورتر كردن اين ترجمه در اختيار داشته اند و به لحاظ اينكه اگر اين نكات در پاورقي ذكر مي شدند، موجب از هم گسيختگي و عدم توازن متن و حاشيه ي كتاب مي شد، آنها را در متن كتاب گنجانده اند. به همين دليل نام ايشان بر جلد اين اثر به عنوان مؤلف و مترجم ذكر شده است.

در تحليل مكانت اين اثر بايد گفت كه تاريخ تدوين و محتواي آن، بيش از هر چيز، نوعي سنخيت بين موضوع اثر و شرايط اجتماعي آن روز ايران را نشان مي دهد كه از جنبه ي تاريخي، درخور تأمل است. اين كتاب حدود پنج سال پس از قيام 15 خرداد 42 و در شرايطي كه گروه هاي مبارزي پديد آمده و برخي متلاشي و دستگير شده بودند و برخي ديگر در تدارك بارورتر كردن فكر و برنامه خود براي آينده بودند، به رشته ي تحرير در آمده است. در اين دوره بسياري از گروه هاي مبارز در حال مطالعه در تاريخ نهضت اسلامي در ساير كشورها و مبارزات مسلمانان و تعاملات آنها با جنبش هاي ضد استعمار ي معاصر بودند. در واقع اين اثر پاسخي به نياز عناصر و جريانات مبارز براي مطالعه ي شيوه هايي بود كه مسلمانان در شرايط گوناگون و كشورهاي متفاوت براي مبارزه با استعمار در پيش گرفته بودند. اشارات مؤلف و مترجم انديشمند در مقدمه ي كتاب نشان مي دهد كه اين نكته مطمح نظر ايشان بوده است، هرچند سانسور مانع از بيان آن شده است. همان گونه كه خود ايشان در مقدمه ذكر كرده اند، در نظر داشته اند بر اين كتاب ديباچه اي مبسوط بنويسند، آن چنان كه درخور موضوع كتاب است، اما ذكر كرده اند كه شرايطي خاص، آن فسحت ميدان را دريغ مي دارد و بي مقدمگي اين كتاب را ايجاب مي كند.




انتشار اين كتاب در محافل ديني، فكري و مبارزاتي آن دوره، بازتابي نمايان و نسبتاً گسترده داشت. به طور مشخص اين پژوهش مورد توجه تني چند از انديشمندان بزرگ اسلامي كشور قرار گرفت. به عنوان نمونه، استاد شهيد آيت الله مطهري در حاشيه اي كه بر صفحات اوليه ي يكي از نسخ اين كتاب نوشته، آورده است:

«در روزهاي 48/5/27 الي 48/6/1، اين كتاب كه از سوي مؤلف و مترجم اهدا شده است، در مشهد مطالعه شد. بسيار كتاب مفيد و لازمي است و در موضوعاتي مانند اين موضوع زياد بايد نوشته و به همين خوبي بايد تجزيه و تحليل شود. فجزاه الله عن الاسلام و المسلمين خير الجزاء. مرتضي مطهري 48/6/1.»

در واقع برگزيدن پژوهش در تاريخ تعامل مسلمانان با نهضت رويارويي با استعمار انگليس در هندوستان، انتخابي هوشمندانه بود، زيرا تنوع ديني و قومي نژادي موجود در اين كشور، فرايند مبارزه را دشوارتر مي سازد و با دشوارتر شدن مبارزه، شيوه هاي آن هم به تناسب، بسيار ظريف تر و دقيق تر خواهد بود و طبعاً ارائه الگوي تعامل مسلمانان با چنين حركت شكننده، دشوار و در عين حال پرتنوعي مي توانست در آن شرايط بس كارآمد باشد.

همان گونه كه اشاره رفت اين كتاب در سال 1347 توسط انتشارات آسيا در تهران و در چاپخانه مشعل آزادي به چاپ رسيد و پس از چندي چاپ دوم آن به بازار آمد. از آن پس، اين اثر ارزشمند و تاريخي تجديد چاپ نشد. شايد يكي از دلايل آن اراده مؤلف ارجمند به تكميل و تتميم اين اثر بود. از جمله ويژگي هاي شكلي اين كتاب فهرست جامعي است كه در انتهاي كتاب به چاپ رسيده و حاوي فهرست مطالب، نام اشخاص، ملت ها، پيروان مذاهب، قبيله ها، سلسله ها و نيز فهرست واحدها و اماكن مذهبي و مدرسه ها و فهرست كتاب ها، روزنامه ها و مجلات و ايضاً فهرست آئين ها، حزب ها و مسلك ها و در نهايت فهرست عكس ها و مدارك و مآخذ آمده است كه نمونه اي موفق از فهرست نگاري آثار تاريخي است.

نويسنده: محمد رضا كائيني

براي آَشنايي بيشتر با اين كتاب به اين آدرس مراجعه كنيد.
http://farsi.khamenei.ir/book-content?id=19741