بررسی و مقایسه میزان اثر بخشی طرح پراکنده و متمرکز دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان شهرکرد

بسمه تعالی

عنوان:

بررسی و مقایسه میزان اثر بخشی طرح پراکنده و متمرکز دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان  شهرکرد (تهیه کننده: رضا اسیوند چم عالی )

چکیده

تحصیل یکی از ضرورت‌ها و میزان اثر بخش بودن شیوه تحصیل از اهمیت خاص در بین اولیاء برخوردار است، حراست از یادگاران ارزشمند شهداء و ایثارگران و ایجاد محیط مناسب وظیفه آحاد جامعه، بالاخص نهادهای آموزشی، اجتماعی و بنیاد شهید و امور ایثاراگران می‌باشد. در راستای اهداف فوق و با توجه به تأکیدات مکرر رهبر فقید انقلاب اسلامی نسبت به امور فرهنگی و تحصیلی فرزندان معظم شهداء مدارس شاهد با بکارگیری کادر آموزشی مجرب و ایجاد فضای مناسب آموزشی و ارائه خدمات ویژه جهت این عزیزان تأسیس و از طرفی با توجه به گستردگی فضاهای آموزشی متعدد دولتی و غیردولتی و خاص نیاز به پیگیری امورات دانش آموزان به روش طرح پراکنده نیز مورد توجه است لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی و مقایسه میزان اثر بخشی طرح پراکنده و متمرکز دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان شهرکرد می‌باشد. جامعه آماری مشتمل بر کلیه دانش آموزان شاهد و اولیاء این دانش آموزان که پانصد و سی و هفت نفر در یک سال و همچنین بیش از یک هزار و پانصد کارنامه پایانی سه سال تحصیلی بوده است. نمونه آماری تحقیق شامل یکصد نفر از بین والدین، یکصد نفر از بین دانش آموزان شاهد و ایثارگر بصورت تصادفی برای پاسخ به پرسش نامه‌ها و جمع آوری اطلاعات از نهصد کارنامه تحصیلی سه سال تحصیلی 89-88، 91-90 و 92-91 دانش آموزان شاهد که باز هم بصورت تصادفی در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه انتخاب شده‌اند. تجزیه و تحلیل آماری درسطح آمار توصیفی از میانگین، انحراف استاندارد، انحراف معیار، درصد فراوانی و در سطح آمار استنباطی از آزمون‌های آماری فریدمن، کی دو، ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.

کلمات کلیدی: پیشرفت تحصیلی، طرح پراکنده، متمرکز، اولیاء، دانش آموزان، شاهد، ایثارگر

مقدمه

رسیدگی به امور آموزشی و فرهنگی فرزندان شهداء، جانبازان و آزادگان و ایجاد تسهیلات برای رشد و تعالی فکری و اخلاقی آنان در جامعه و ارتقاء سطح تحصیلی و توانمند سازی این عزیزان در تمام مراحل و مقاطع تحصیلی از مهمترین وظایف نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌باشد.

تحقق این مسئولیت خطیر در قالب طرح شاهد و مصوبات مربوطه با حمایت و ارائه خدمات آموزشی و نظارت بر وضعیت تحصیلی دانش آموزان از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران و تعامل و همکاری ادارات آموزش و پرورش وستادهای شاهد محقق می‌شود.

خدمات بنیاد در قالب طرح شاهد به دو صورت الف ) : نیمه متمرکز (مدارس شاهد) که دانش آموزان شاهد و ایثارگر (فرزندان شهدا، فرزندان جانبازان 50% به بالا و فرزندان آزادگان) و سایر دانش آموزان با امتیازات ایثارگری وشرط معدل می‌توانند دراین مدارس ثبت نام وادامه تحصیل دهند. ب)طرح پراکنده (مدارس غیر شاهد) که شامل سایر مدارس بجز مدارس شاهد می‌باشد. به جامعه هدف ارائه می‌شود در طرح نیمه متمرکز دانش آموزان واجد شرایط به صورت جمعی در مدارس شاهد مشغول بوده و سایر دانش آموزان مشغول به تحصیل در مدارس دیگر از خدمات آموزش و پرورش ویژه و متفاوت برخوردار هستند.

اهتمام ویژه به رشد کیفی سطح آموزش و تحصیلی دانش آموزان، افزایش توان علمی دانش آموزان و ایجاد فرصت‌های آموزشی متناسب با نیازهای تحصیلی و آموزشی جامعه، هدف بنیاد و تمهید مقدمات علمی وایجاد آمادگی‌های فنی به منظور ارتقاء سطح علمی فرزندان شاهد و ایثارگر حائز شرایط لازم جهت شرکت در مراحل مختلف المپیادهای علمی کشور و جهانی و شرکت در عرصه‌های مختلف رقابتهای علمی از جمله دغدغه‌های بنیاد و خانواده‌های معظم شاهد و ایثارگر است این امر حساسیت‌هایی پیرامون نحوه و مکان تحصیل دانش آموزان را به همراه دارد. بنابراین بررسی میزان موفقیت در طرح پراکنده و نیمه متمرکز دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان شهرکرد می‌تواند در پاسخ بسیاری از سئوالاتی که در ذهن اولیاء و مربیان و همچنین دانش آموزان در خصوص نحوه انتخاب و ادامه تحصیل وجود دارد به صورت علمی موثر بوده و از طرفی رضایتمندی و رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده این قشر از افراد جامعه که مسیر خود را بر اساس برنامه ریزی تعیین می‌نمایند کاربردی باشد.

بیان مسئله

تحصیل یکی از ضرورت‌ها و شاخص‌های انسان سالم و مسئولیت پذیر بوده و امکان میزان اثر بخش بودن شیوه تحصیل از اهمیت خاص در بین اولیاء برخوردار می‌باشد بدیهی است حراست از یادگاران ارزشمند شهداء و ایثارگران و ایجاد محیط مناسب جهت رشد و بالندگی آنها از اهم وظایفی است که بر دوش همه آحاد جامعه، بالاخص نهادهای آموزشی، اجتماعی و بنیاد شهید و امور ایثارگران و ازدستاوردهای امور تربیتی و روانی کشور می‌باشد.

آرمان‌ها و خواسته‌های اجتماعی جوامع از طریق تعلیم وتربیت مداوم و منظم تحقق می‌یابد و بدون تردید آموزش و تربیت فرزندان شاهد یکی از ارکان مهم توسعه جوامع فرهنگی است(سلیمانی آمی، 1385).

در خلال چند سال گذشته تحقيقات متعددي در ايران و خارج از كشور در اين زمينه انجام گرفته است ولي اكثر تحقيقات خارجي فقدان پدر از نوع مرگ طبيعي بوده و در تحقيقات داخلي مطالعات بيشتر مربوط به فقدان پدر بر سازگاري و انگيزش تحصيلي بوده و يا ارتباط بين فقدان پدر و وضعيت تحصيلي در درس خاصي مورد بررسي قرار گرفته است و آنچه كه بي‌پاسخ مانده تفاوت بين پيشرفت تحصيلي در گروه دانش‌آموزان شاهد و ايثارگر و دانش‌آموزان طرح مدارس شاهد با دانش‌آموزان طرح پراكنده بوده است، لذا در اين پژوهش به بررسي تفاوت عملكرد تحصيلي در مدارس شاهد و مدارس طرح پراكنده پرداخته شده است. حس مسئولیت اولیاء و مربیان و همچنین نتایج تحقیقات داخلی که نشان می‌دهد مسئولیت پذیری والدین در خانواده بر رشد اجتماعی فرزندان تأثیر گذار است (بهرامیان، 1375). فشارهای روانی فرزندان را کم می‌کند، اختلالات رفتاری فرزندان را پائین می‌آورد، عزت نفس فرزندان را افزایش می‌دهد (اسلامی، 1379) و از طرفی موجب شده تا والدین نسبت به انتخاب محل تحصیل فرزندان خود حساس و مکان و محلی را در نظر بگیرند که از نظر آموزشی و تربیتی و همچنین پیشرفت تحصیلی و موفقیت‌های آموزشی مناسبتری برخوردار گردند واز طرفی رضایتمندی در طول دوره تحصیل هم برای دانش آموزان و هم آسایش خاطری برای والدین از ابعاد مختلف آموزشی، فرهنگی و معنوی را شامل می‌گردد. لذا برسی میزان اثربخشی و موفقیت هر یک از طرحهای آموزشی برای فرزندان از مسائلی است که برسی آن قابل تأمل و می­تواند مفید واقع شود.

اهمیت و ضرورت تحقیق

همه ساله نيروهاي زيادي در كشور صرف آموزش فرزندان شاهد مي‌گردد. هدف از صرف هزينه‌هاي سنگين در نظام آموزشي رساندن فرزندان شاهد به اهداف آموزش و پرورش است كه توسط امام راحل و توصيه مقام معظم رهبري معين شده است.

مكوندي و همكاران (1372) در مقايسه عملكرد تحصيلي دانش‌آموزان پسر شاهد با دانش‌آموزان پسر واحد و فاقد پدر در مدارس ابتدايي اهواز دريافتند كه در سال اول دبستان هر چه طول مدت شهادت بيشتر باشد، معدل تحصيلي دانش‌آموزان شاهد پايين‌تر است. نجاريان و قلخاني (1371) ضمن بررسي عملكرد تحصيلي دانش‌آموزان مدارس شاهد اهواز به اين نتيجه رسيدند كه معدل تحصيلي دانش‌آموزان شاهد بطور معني‌داري پايين‌تر از دانش‌آموزان غيرشاهد مدارس شاهد است.

اهمیت و ضرورت این تحقیق از آن جهت مورد توجه است که بسیاری از والدین و دانش آموزان شاهد و ایثارگر نسبت به انتخاب محل تحصیل دچار اضطراب و سر درگمی هستند و بنا به مراجعات به بنیاد شهید و امور ایثارگران و فضاهای آموزشی خواستار مشاوره و راهنمایی در این زمینه می‌باشند و بعضاً در طول سال تحصیلی اقدام به جابجایی دانش آموزان خود از طرح متمرکز به پراکنده و بلعکس نموده و موجبات ضرر و زیان و آسیب‌های روحی و روا نی به فرزندان خود می‌شوند.

 اهداف تحقیق

هدفهای این تحقیق به دو دسته تقسیم می‌شوند :

الف: اهداف کلی

- بررسی و مقایسه میزان اثر بخشی طرح پراکنده دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان شهرکرد.

- بررسی و مقایسه میزان اثر بخشی طرح متمرکز دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان شهرکرد.

ب:  اهداف فرعی

1- مقایسه وضعیت فرهنگی و اعتقادی دانش آموزان شاهد و ایثارگر طرح متمرکز و پراکنده.

2- مقایسه میزان موفقیت دانش آموزان شاهد و ایثارگر در طرح پراکنده و متمرکز.

3- تعیین نگرش اولیاء و دانش آموزان شاهد و ایثارگر نسبت به وضعیت آموزشی طرح پراکنده و متمرکز.

4- مقایسه میزان ارائه خدمات به دانش آموزان در طرح پراکنده و متمرکز.

5- بررسی و مقایسه میزان انگیزه دانش آموزان برای تحصیل در طرح متمرکز و پراکنده

6- بررسی میزان پیشرفت دانش آموزان در بعد فرهنگی و معنوی درمدارس شاهد نسبت به طرح پراکنده چگونه است.

7- برسی ومقایسه امکانات مدارس طرح متمرکز نسبت به طرح پراکنده.

8- بررسی نحوء برخورد کادر آموزشی و اجرائی با اولیاء و دانش آموزان در طرح متمرکز و پراکنده.

9- بررسی ومقایسه میانگین نمرات درسه درس دینی، ریاضی و علوم در طرح متمرکز و پراکنده.

10- بررسی و مقایسه معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی در کلیه مقاطع در طرح متمرکز وپراکنده.

« روش تحقیق »

روش تحقیق جامعه آماری، نمونه آماری، روش جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه، روش تکمیل پرسشنامه، روش تجزیه وتحلیل براساس دو سطح آمار توصیفی وآمار استنباطی بیان می‌شود هرگز نمی توان ادعا نمود و مطمئن بود که شناخت‌های بدست آمده حقیقت دارند زیرا زمینه شناخت مورد پژوهش نا محدود و آگاهی و روشهای ما برای کشف حقیقت محدود هستند. حال اگر فرض بر این باشد که هدف فعالیتهای پژوهشی حقیقت جویی است و پژوهشگران با صداقت به دنبال این هدف می‌باشند آنچه را که ایشان انجام می‌دهند و می‌یابند.می توان کوششی برای نزدیکی به حقیقت دانست (رفیع پور، 1383)

الف- تجزیه وتحلیل در سطح آمار توصیفی

ب- تجزیه و تحلیل در سطح آمار استنباطی

در این پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شده است که این روش شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی میتواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. بیشتر تحقیقات علوم رفتاری را می‌توان در زمره تحقیقات توصیفی به شمار آورد.

لازم بذكر است اين پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردي و از منظر گردآوري داده، روشي علي – مقايسه اي محسوب مي‌شود. و روش گردآوری اطلاعات نيز ميداني مي باشد.

جامعه آماری

الف:‌ جامعه آماري:‌ يك جامعه آماري عبارت است از مجموعه‌اي از افراد يا واحدها كه داراي حداقل يك صفت مشترك باشند. معمولاً در هر پژوهش، جامعة مورد بررسي يك جامعة آماري است كه پژوهشگر مايل است دربارة صفت(صفت‌‌ها) متغير واحدهاي آن به مطالعه بپردازد(بازرگان، 1380). به عبارتي جامعه آماري شامل كليه عناصر و افرادي است كه در يك مقياس جغرافيايي مشخص (جهاني يا منطقه‌اي) داراي يك يا چند صفت مشترك باشند(حافظ‌نيا، 1377).

جامعه آماری عبارت است از مجموعه کامل‌اندازه‌های ممکن یا اطلاعات ثبت شده از یک صفت کیفی، در مورد گرد آورده کامل واحدها، که می‌خواهیم استنباط هایی راجع به آن انجام دهیم.

در این پژوهش، جامعه آماری دانش آموزان شاهد وایثار گر شهرستان شهرکرد ووالدین طرح شاهد میباشند که در5 سال گذشته در طرح شاهد ویا پراکنده مشغول تحصیل بوده‌اند.

ب ـ حجم نمونه آماري: نمونه برداري فرايند انتخاب كردن تعداد كافي از ميان اعضاي جامعة آماري است، به طوري كه با مطالعه گروه نمونه و فهميدن خصوصيات يا ويژگي‌هاي آزمودني‌هاي گروه نمونه قادر خواهيم بود اين خصوصيات يا ويژگي‌ها را به اعضاي جامعة آماري تعميم دهيم (سكاران، 1381).

نمونه آماری

روش نمونه برداری تصادفی، روش گزینش بخشی (نمونه ای) از یک جامعه یا مجموعه مرجع است. به گونه‌ای که احتمال گزینش همه نمونه‌ها ممکن آن جامعه که دارای حجم ثابت باشد ثابت بماند(کرلینگر، 1973).

در این پژوهش نیز با توجه به حجم جامعه مورد مطالعه از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است و کلیه افراد جامعه آماری از شانس برابری قائل هستند.

روش گردآوری اطلاعات و داده‌های مورد نیاز:

در این پژوهش اطلاعات مورد نیاز به روش‌های کتابخانه و میدانی جمع آوری شده است بدین صورت که اطلاعات مربوط به کلیات و ادبیات و چهارچوب نظری تحقیق از طریق مراجعه به کتب و مجلات و نوشته‌های مربوطه جمع آوری گردیده و اطلاعات مربوط به دانش آموزان، والدین از طریق پرسشنامه و مراجعه به آنها تهیه شده است.

ابزار گردآوری اطلاعات و داده‌ها در این تحقیق، پرسشنامه می‌باشد و اطلاعات از طریق ذیل حاصل گردیده است:

پرسشنامه: سئوالات پرسشنامه بر اساس ادبیات تحقیق و موضوع تحقیق که بررسی و مقایسه میزان اثربخشی طرح پراکنده و متمرکز دانش آموزان شاهد و ایثارگر شهرستان شهرکرد می­باشد، تهیه شده است این پرسشنامه دارای تعدادی سئوال بسته و سئوالاتی در مورد میزان موفقیت و رضایتمندی سوال شوندگان می‌باشد.

اطلاعات در خصوص دانش آموزان از بنیاد شهید وامور ایثار گران وآموزش و پرورش بدست آمده است.

روایی پرسشنامه:

برای تعیین روایی پرسشنامه، علاوه بر استفاده از منابع معتبر واستاندارد، پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته است.

اساس این روش مبتنی بر سازگاری درون پرسشنامه است معیار آلفا با فرمول زیر بیان می‌شود.

تعداد اقلام سئوال = K

واریانس سئوال iام = S

واریانس مجموع سئوالات = S

اگر تمام سئوالات قابل اعتماد باشند و یک نتیجه را نشان دهند ضریب α برابر یک خواهد بود در غیر این صورت α به سمت صفر میل می‌کند.

در این تحقیق ضریب آلفا برابر80/0 می‌باشد که بیانگر اعتبار و قابلیت اعتماد بالای ابزار‌اندازه گیری است.

روش تکمیل پرسشنامه:

پژوهشگر با مراجعه به افراد وتوزیع پرسشنامه وتوجیه سؤالات پرسشنامه به آزمودنیها به جمع آوری آنها اقدام نمود.

قابل ذکر است که پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه رضایت تحصیلی و میزان موفقیت می‌باشد.

 تعدادی معیار وجود دارد تا احساسات فرد نسبت به تحصیل ورضایت را مورد سنجش قرار دهد.

در تجزیه و تحلیل اطلاعات از شیوه‌های آمار توصیفی و استنباطی، ضریب همبستگی کرامر، آزمون کی دو، استفاده شده است. پس از گروه بندی داده­های آماری میزان توافق و شدت بستگی بین صفات مختلف جامعه آماری مورد بررسی بر اساس ضریب همبستگی محاسبه شده است. پردازش داده‌ها با استفاده از بسته نرم افزاری اس پی اس اس انجام شده است و روشهای آماری مورد استفاده عبارتند از:

توصیف داده‌ها با استفاده از جداول پخش فراوانی، نمودار، میانگین و انحراف استاندارد

تکنیک‌های آمار استنباطی پارامتری و ناپارامتری شامل:

آزمون کی دو:

که در آن:

Oi = فراوانی مشاهده شده

ei = فراوانی مورد انتظار

در این پژوهش از آزمون کی دو برای بررسی و آزمون معنی دار استفاده گردیده است.

تجزیه و تحلیل نتایج در دو سطح آمار توصیفی و سطح آمار استنباطی انجام شده است. در سطح آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، فراوانی، درصد و ... می‌باشد.

تجزیه و تحلیل فرضیه‌های اصلي پژوهش :

سوال اصلی شماره 1:

تاچه میزان تحصیل درطرح متمرکز مدارس شاهددارای نتایج اثربخش ومورد رضایت والدین، و دانش آموزان شاهد وایثارگراست؟

جدول 4-1 به ترتیب میانگین، انحراف معیار تحصیل در طرح متمرکز مدارس شاهد را نشان می‌دهد.

جدول 4-1) میانگین، انحراف معیار تحصیل در طرح متمرکز مدارس شاهد

در جدول 4-2) نیز مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-2) مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری

با توجه به سطح معناداری که بیشتر از 5 درصد می‌باشد، فرضیه اول تحقیق پذیرفته نشده، و می­توان نتیجه گرفت که تحصیل درطرح متمرکز مدارس شاهد دارای نتایج اثربخش و مورد رضایت والدین و دانش آموزان شاهد وایثارگرنیست.

سوال اصلی شماره 2:

تاچه میزان تحصیل در طرح پراکنده مدارس شاهددارای نتایج اثربخش و مورد رضایت والدین و دانش آموزان شاهد و ایثارگراست.

جدول 4-3 به ترتیب میانگین، انحراف معیار تحصیل در طرح پراکنده مدارس شاهد را نشان می‌دهد.

جدول 4-3) میانگین، انحراف معیار تحصیل در طرح پراکنده مدارس شاهد

در جدول 4-4 نیز مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-4) مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری

با توجه به سطح معناداری که کمتر از 5 درصد می‌باشد، فرضیه دوم تحقیق پذیرفته شده، و می‌توان نتیجه گرفت که تحصیل دانش آموزان شاهد درطرح پراکنده دارای نتایج اثربخش ومورد رضایت والدین و دانش آموزان شاهد وایثارگراست.

سوال فرعی1:

تاچه میزان رسیدگی به امورفرهنگی وآموزشی فرزندان شاهد وایثارگرصورت می‌گیرد؟

جدول 4-5 به ترتیب میانگین، انحراف معیار رسیدگی به امورفرهنگی وآموزشی فرزندان شاهد وایثارگر نشان می‌دهد.

جدول 4-5) میانگین، انحراف معیار امورفرهنگی وآموزشی فرزندان شاهد وایثارگر

در جدول 4-6 نیز مقدار آماره و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-6) مقدار آماره tو سطح معناداری

همان­گونه که در جدول 4-6 مشاهده می­شود رسیدگی به امورفرهنگی وآموزشی فرزندان شاهد وایثارگر کمتر از حد متوسط است؛ بنابراین به میزان قابل قبولی رسیدگی به امورفرهنگی وآموزشی فرزندان شاهد وایثارگرصورت نمی گیرد.

سوال فرعی 2:

آیا پیشرفت تحصیلی به روش طرح متمرکز موفق تر از طرح پراکنده است؟

جدول 4-7 به ترتیب میانگین، انحراف معیار پیشرفت تحصیلی به روش طرح متمرکز فرزندان شاهد وایثارگر نشان می‌دهد.

جدول 4-7) میانگین، انحراف معیار پیشرفت تحصیلی به روش طرح متمرکز فرزندان شاهد وایثارگر

در جدول 4-8 نیز مقدار آماره و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-8) مقدار آماره t و سطح معناداری

همان­گونه که در جدول 4-8، مشاهده می‌شود، پیشرفت تحصیلی به روش طرح پراکنده بالاتر از حد متوسط است؛ بنابراین پیشرفت تحصیلی به روش طرح پراکنده موفق تر از طرح متمرکز است.

برای نشان دادن رتبه دوطرح متمرکز وپراکنده از رتبه­بندی آزمون فریدمن استفاده شدکه نتایج آن به شرح جدول زیر است.

جدول 4-9) رتبه­بندی آزمون فریدمن دربارۀ متغیرهای پژوهش

همان­طور که جدول 4-9 نشان می­دهد، طرح متمرکز با میانگین 65/2 و طرح پراکنده با میانگین 58/2 می‌باشد؛ بنابراین پیشرفت تحصیلی به روش طرح پراکنده موفق تر از طرح متمرکز است.

سوأل فرعی3:

تا چه میزان اولیاء و دانش آموزان از طرح متمرکز رضایت بیشتری دارند؟

جدول 4-10 ضریب همبستگی پیرسون رضایت اولیاء و دانش آموزان از طرح را نشان می‌دهد.

جدول 4-10) ضریب همبستگی پیرسون رضایت اولیاء و دانش آموزان از طرح متمرکز

همانگونه که نتایج جدول بالا نشان می‌دهد: اولیاء و دانش آموزان در سطح معناداری کمتر از 01/0 و ضریب همبستگی بالای 75/0 از طرح پراکنده رضایت بالاتری دارند.

4-2-6- سوأل فرعی 4

تا چه میزان ارائه خدمات به دانش آموزان راحت تر و بیشتر از طرح پراکنده است؟

جدول 4-11 ضریب همبستگی پیرسون را از میزان ارائه خدمات به دانش آموزان از طرح را نشان می‌دهد.

جدول 4-11) ضریب همبستگی پیرسون میزان ارائه خدمات به دانش آموزان از طرح متمرکز

همانگونه که نتایج جدول بالا نشان می‌دهد: اولیاء و دانش آموزان درسطح معناداری کمتر از 01/0 و ضریب همبستگی بالای 75/0 از ارائه خدمات طرح پراکنده رضایت بالایی دارند.

سوأل فرعی 5:

آیا دانش آموزان شاهد شاغل به تحصیل در طرح متمرکز انگیزه بیشتری برای تحصیل از خود نشان می‌دهند؟ در جدول 4-12 نیز مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری ارائه گردیده است

جدول 4-12) مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری

با توجه به سطح معناداری که بیشتر از 5 درصد می‌باشد، فرضیه پنجم تحقیق پذیرفته نشده، و می‌توان نتیجه گرفت که ؛دانش آموزان شاهد شاغل به تحصیل در طرح متمرکز انگیزه کمتری برای تحصیل از خود نشان می‌دهند.

سوأل فرعی6:

آیا پیشرفت دانش آموزان دربعد فرهنگی ومعنوی درمدارس شاهد نسبت به طرح پراکنده چشم گیر و قابل ملاحضه است؟

در جدول 4-13 نیز مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-13) مقدار آماره خی دو، درجه آزادی، و سطح معناداری

با توجه به سطح معناداری که بیشتر از 5 درصد می‌باشد، فرضیه ششم تحقیق پذیرفته نشده، و می‌توان نتیجه گرفت که؛ پیشرفت دانش آموزان دربعد فرهنگی ومعنوی درمدارس شاهد نسبت به طرح پراکنده چشم گیر وقابل ملاحضه نیست.

برای نشان دادن رتبه مدارس شاهد نسبت به طرح پراکنده از رتبه­بندی آزمون فریدمن استفاده شد که نتایج آن به شرح جدول زیر است.

جدول 4-14) رتبه­بندی آزمون فریدمن دربارۀ متغیرهای پژوهش

همان­طور که جدول 4-14 نشان می­دهد، مدارس پراکنده با میانگین 68/2 و طرح شاهد با میانگین 55/2 می‌باشد؛ پیشرفت دانش آموزان دربعد فرهنگی و معنوی در مدارس پراکنده نسبت به طرح شاهد چشم گیر و قابل ملاحضه است.

سوأل فرعی 7:

وضعیت و امکانات مدارس طرح متمرکز نسبت به طرح پراکنده چگونه است؟

جدول 4-15 ضریب همبستگی پیرسون را از وضعیت وامکانات مدارس به دانش آموزان از طرح را نشان می‌دهد.

جدول 4-15) ضریب همبستگی پیرسون وضعیت وامکانات مدارس به دانش آموزان از طرح متمرکز

همانگونه که نتایج جدول بالا نشان می‌دهد: اولیاء و دانش آموزان در سطح معناداری کمتر از 01/0 و ضریب همبستگی بالای 75/0 از وضعیت و امکانات مدارس طرح پراکنده رضایت بالاتری دارند.

سوأل فرعی 8:

نحوء برخورد کادرآموزشی واجرائی با اولیاءودانش آموزان درکدام طرح مناسب تراست؟

جدول 4-16 ضریب همبستگی پیرسون را از برخورد کادرآموزشی واجرائی با اولیاءودانش آموزان از طرح را نشان می‌دهد.

جدول 4-16) ضریب همبستگی پیرسون برخورد کادرآموزشی واجرائی با اولیاءودانش آموزان از طرح متمرکز

همانگونه که نتایج جدول بالا نشان می‌دهد: اولیاء و دانش آموزان در سطح معناداری کمتر از 01/0 و ضریب همبستگی بالای 75/0 از برخورد کادر آموزشی و اجرائی با اولیاء و دانش آموزان در طرح پراکنده رضایت بالاتری دارند.

سوأل فرعی 9:

میانگین نمرات در سه درس دینی، ریاضی و علوم در کدام طرح از وضعیت بهتری برخوردار است.

جدول 4-17 میانگین نمرات سه درس دینی، ریاضی و علوم را نشان می‌دهد.

جدول 4-17) میانگین نمرات در سه درس دینی، ریاضی و علوم

همانگونه که نتایج جدول بالا نشان می‌دهد: میانگین نمرات درسه درس دینی، ریاضی و علوم در طرح پراکنده از وضعیت بهتری برخورداراست.

سوأل فرعی 10:

در مجموع معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی در کلیه مقاطع در چه شرایطی بوده است؟

جدول 4-18 معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی در کلیه مقاطع را نشان می‌دهد.

جدول 4-18) معدل کل خرداد درسه سال تحصیلی درکلیه مقاطع

در جدول 4-19 نیز مقدار آماره t و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-19) مقدار آماره tو سطح معناداری

همان­گونه که در جدول 4-19 مشاهده می‌شود معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی درکلیه مقاطع به روش طرح پراکند بالاتر از حد متوسط است؛ بنابراین معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی در کلیه مقاطع به روش طرح پراکنده بالاتراز طرح متمرکز است.

برای نشان دادن رتبه معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی در کلیه مقاطع در دو طرح متمرکز و پراکنده از رتبه­بندی آزمون فریدمن استفاده شد که نتایج آن به شرح جدول زیر است.

جدول 4-20) رتبه­بندی آزمون فریدمن دربارۀ متغیرهای پژوهش

همان­طور که جدول 4-20 نشان می­دهد، معدل کل خرداد درسه سال تحصیلی درکلیه مقاطع در طرح پراکنده با میانگین 88/2 و طرح متمرکز با میانگین 62/2 می‌باشد؛ بنابراین معدل کل خرداد در سه سال تحصیلی در کلیه مقاطع به روش طرح پراکنده بالاتراز طرح متمرکز است.

سوأل فرعی 11:

در مجموع رضایت از طرح پراکنده شاهد در کلیه مقاطع در چه شرایطی بوده است؟

جدول 4-21 رضایت از طرح پراکنده شاهد در کلیه مقاطع را نشان می‌دهد.

جدول 4-21) رضایت از طرح پراکنده شاهد در کلیه مقاطع

در جدول 4-22 نیز مقدار آماره t و سطح معناداری ارائه گردیده است.

جدول 4-22) مقدار آماره و سطح معناداری

همان­گونه که در جدول 4-22 مشاهده می‌شود رضایت از طرح پراکنده و شاهد درکلیه مقاطع به روش طرح پراکنده بالاتر از حد متوسط است؛ بنابراین رضایت از طرح پراکنده و شاهد در کلیه مقاطع بالاتر از طرح متمرکز است.

برای نشان دادن رتبه رضایت از طرح پراکنده و شاهد درکلیه مقاطع در دو طرح متمرکز و پراکنده از رتبه­بندی آزمون فریدمن استفاده شد که نتایج آن به شرح جدول زیر است.

جدول 4-23) رتبه­بندی آزمون فریدمن دربارۀ متغیرهای پژوهش

همان­طور که جدول 4-23 نشان می­دهد، رضایت از طرح پراکنده و شاهد در کلیه مقاطع در طرح پراکنده با میانگین 75/2 و طرح متمرکز با میانگین 69/2 می‌باشد؛ بنابراین رضایت از طرح پراکنده و شاهد در کلیه مقاطع به روش طرح پراکنده بالاتر از طرح متمرکز است.

« بحث و نتیجه گیری »

با توجه به نتایج بدست آمده رضایت از طرح شاهد درکلیه مقاطع به روش طرح پراکند بالاتر از حد متوسط است؛ بنابراین رضایت از طرح پراکنده شاهد درکلیه مقاطع بالاتر از طرح متمرکز است. برای نشان دادن رتبه رضایت از طرح پراکنده و متمرکز شاهد در کلیه مقاطع در دو طرح متمرکز و پراکنده از رتبه ‌بندی آزمون فریدمن استفاده شدکه نتایج آن نشان می­دهد، رضایت از طرح پراکنده شاهد در کلیه مقاطع درطرح پراکنده با میانگین 75/2 و طرح متمرکز با میانگین 69/2 می‌باشد؛ بنابراین رضایت درکلیه مقاطع به روش طرح پراکنده بالاتراز طرح متمرکز است، این نتایج با نتایج تحقیقات سپهوندی، شکرکن، لیامی و مراقی در تحقیقی در سال و 1367 و بهزادی 1365مطابقت دارد.

پيشنهادات تحقيق

تحصیل یکی از ضرورت‌ها و شاخص‌های انسان سالم و مسئولیت پذیر بوده و امکان میزان اثر بخش بودن شیوه تحصیل از اهمیت خاص در بین اولیاء برخوردار می‌باشد بدیهی است حراست از یادگاران ارزشمند شهداء و ایثارگران و ایجاد محیط مناسب جهت رشد و بالندگی آنها از اهم وظایفی است که بر دوش همه آحاد جامعه، بالاخص نهادهای آموزشی، اجتماعی و بنیاد شهید و امور ایثارگران و ازدستاوردهای امور تربیتی و روانی کشور می‌باشد. در راستای اهداف فوق و با توجه به تأکیدات مکرر رهبر فقید انقلاب اسلامی نسبت به امور فرهنگی و تحصیلی فرزندان معظم شهداء مدارس شاهد با بکارگیری کادر آموزشی مجرب و ایجاد فضای مناسب آموزشی و ارائه خدمات ویژه جهت این عزیزان تأسیس و از طرفی با توجه به گستردگی فضاهای آموزشی متعدد دولتی و غیردولتی و خاص ونظر به آنکه بحث شهید و شهادت و تحقیق پیرامون مسائل آن به شکل خاص کشور ما، در خارج ملاحظه نمی شود ولی آرمان‌ها و خواسته‌های اجتماعی جوامع از طریق تعلیم وتربیت مداوم و منظم تحقق می‌یابد و بدون تردید آموزش و تربیت فرزندان شاهد یکی از ارکان مهم توسعه جوامع فرهنگی است لذا پیشنهادات کاربدی و پژوهشی به شرح ذیل عنوان میگرد:

پيشنهادات كاربردي

الف- برگزاري كارگاه هاي آموزشي براي نوجوانان شاهد به عنوان واحد درسي

ب-تقويت و ارتقاي مراكز مشاوره در مدارس شاهد كشور، چرا كه متاسفانه چنين مراكزي تا كنون بيشتر درحاشيه بوده و نقش كاربردي و محوري خود را به انجام نرسانده‌اند.

ج-مطالعه عوامل موثردرپیشرفت تحصیلی درتمامي ابعاد و ارائه راهكارهاي افزایش آن به صورت رسمي در مدارس شاهد كشور.

د-توجه به برنامه هاي پرورشي و فوق برنامه مدارس شاهد كشور.

ه-همكاري صدا و سيما و ساير رسانه هاي عمومي در جهت ارتقای بهتر مدارس شاهد كشور.

و- آشنا نمودن پديدآورندگان محصولات فرهنگي از جمله فيلم، سريال هاي تلويزيوني، كتاب، مجله و… به ارتقای بهتر مدارس شاهد كشور.

    پيشنهادات پژوهشی

- انجام پژوهش هاي مشابه در جمعيت هاي سني و فرهنگي متفاوت.

- انجام پژوهش با استفاده از ساير پرسشنامه هاي متناسب سن نوجوانان در جهت افزايش اعتبار يافته­ها.

- اجراي پژوهش هاي مشابه بر روي سایر گروه ها.

-بررسي ساير عوامل موثر بر ارتقای بهتر مدارس شاهد كشور.

-در اختيار گذاشتن مقالات، پژوهشها، كتب و اسناد و..... از سوي مسوولين به محققان.

-استفاده از مشاوران مجرب در مدارس.

-تحقيقاتي ديگر در همين راستا در ديگر شهرهاي همجوار انجام شود تا بتوان نتايج را با هم مقايسه كرد و نيز تأثير مناطق جغرافيايي را نيز بررسي كرد.

متغيرهاي متنوع ديگري همچون ميزان درآمد، تعداد فرزند، سابقه بيماري، وضعيت جسماني خانواده‌ها و… مورد مطالعه قرار گيرد.

5-4- محدوديت هاي تحقيق

انجام اين پژوهش همراه با محدوديت هايي بوده است كه يافته هاي آن بايد با توجه به اين محدوديت هامورد استفاده قرار بگيرد

الف- ماهيت همبستگي مطالعه حاضر، نتيجه گيري در مورد يافته هاي آن را دشوار مي سازد.

ب-بخشی از اين پژوهش بر روي جمعيت جوانان صورت گرفت، بنابراين در تعميم نتايج به سایر
گروه­ها بايد احتياط شود

ج- همانند ساير تحقيقات مشابه، احتمال تاثير سوگيري مطلوب نمايي اجتماعي يا خدمت به خود درپاسخ دهي به پرسشنامه‌ها وجود داشت.

 د- اين پژوهش در سال 1392 صورت گرفته و بايد در تعميم نتايج آن در زمان‌ها و مكان هاي ديگر احتياط لازم صورت بگيردو کمبود اطلاعات کاربردي در ادبيات موضوع، کمبود تعداد افراد مسلط به موضوع و کم بودن روحيه همکاري نیز مورد توجه باشد.

منابع

1- آدامز، ميلر، شرف .(1373). روان‌شناسي كودكان محروم از پدر، ترجمه خسرو باقري و محمد عطاران، تهران: انتشارات تربيت.

2- آقازاده، ا. (1369). مسائل جهاني آموزش و پرورش، تهران: انتشارات دانشگاه پيام نور.

3- آقازاده، ا. (1372). آموزش و پرورش در انگلستان و ژاپن، فصلنامه پژوهش در مسائل تعليم و تربيت، شماره 1و2.

4- احمدي، ا. (1373). روان‌شناسي نوجوانان و جوانان، شخصيتي، رفتاري و ... تهران: انتشارات مشعل

5- جعفريان، م. (1373). آموزش و پرورش در ژاپن، تهران: انتشارات کوکب.

6- جمال‌زاده، ر. (1381). معلم و شيوه‌هاي تربيت، ویژه‌ نامه‌ی مديريت آموزش و پرورش فلاورجان

7- حيدري‌عبدي، ا. (1374). نظام تربيت معلم در ژاپن و مقايسه ي آن با نظام تربيت معلم در ايران، فصلنامه ي تعليم و تربيت، شماره 43و 44.

8- دلاور، ع .(1376). مباني نظري و عملي پژوهشي در علوم انساني و اجتماعي، تهران: انتشارات رشد

9- سیاه‌منصوري، ج. (1379). راهبردهاي مشارکت بيشتر معلمان در برنامه هاي توسعه، مجموعه مقالات همايش معلم، جامعه و مسؤولان، سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان.

10- شاملو، س .(1378). بهداشت رواني، تهران: انتشارات رشد.

11- صافي، ا. (1382). تغيير و نوآوري در آموزش و پرورش ايران چشم ‌انداز آينده، فصلنامه ي نوآوري آموزشي، شماره ي 3.

12- عطاران، م. (1381). جهاني شدن، فناوري اطلاعات و تعليم و تربيت، تهران: انتشارات آفتاب مهر.

13- کريمي، ع. (1380). تعليم و تربيت به کجا مي رود؟ از کجا به هر کجا، تهران: انتشارات منادي تربيت.

14- کريمي، ع. (1380). سازه هاي دموکراسي و تربيت، تهران: انتشارات پژوهشکده ي تعليم و تربيت.

15- کريمي، ع. (1381). آموزش به مثابه پرورش، تهران: انتشارات پژوهشکده ي تعليم و تربيت.

16- گلاسر، ويليام. (1380). مدارس بدون شکست، ترجمه حمزه ساده، تهران: انتشارات رشد.

17- لیامی، ف. (بی تا). افت تحصیلی دانش آموزان ؛ واحد پژوهش مرکز مشاوره پرورشی شاهد استان خوزستان .

18- ماهلک، لارس. (1372). برنامه ريزي کيفيت آموزش و پرورش، ترجمه سعيد بهشتي، تهران: انتشارات فرزانگان.

19- مايرز، چ .(1374). آموزش تفکر انتقادي، ترجمه خدايار ابيلي، تهران: انتشارات سمت

20- مشايخ، ف. (1380). ديدگاه هاي نو در برنامه ريزي آموزشي، تهران: انتشارات سمت.

21- مصاحبتي، م. (1372). بررسي عوامل افت تحصيلي در دوره راهنمايي، فصلنامه رشد، شماره 15.

22- معين‌پور، ح. (1382). فناوري اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در آموزش و پرورش، آئين فرزانگي، جلد دهم، ستاد بزرگداشت مقام معلم، سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان.

23- مهرمحمدي، م. (1378). گزارش تحليلي از پنجمين کنفرانس بين المللي يونسکو، پژوهش در مسائل تعليم و تربيت، انجمن ايراني تعليم و تربيت.

24- نادري، ع و سيف نراقي، م. (1363). روش‌هاي تحقيق در علوم انساني با تأثير بر علوم تربيتي، تهران: انتشارات بدر.

25- نجاريان، ب و پورعوض، م .(1370). بررسي ميزان شيوع اختلالات رواني - رفتاري در دانش آموزان شاهد و غير شاهد مدارس ابتدايي شاهد اهواز (از ديدگاه معلمين اين مدارس، با حمايت واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اهواز).

26- نجاريان، ب.، مكوندي، ب و وليامي، ف .(بی تا). آثار فقدان پدر : مروري بر يافته هاي پژوهشي در ايران و ساير كشور هاي جهان، ص 12 .

27- نصر اصفهاني، ا و معين‌پور، ح. (1381). تأثير جمعيت و محيط انساني فيزيکي کلاس درس بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان. فصلنامه ي تعليم و تربيت. شماره 71.